Γρήγορη αναζήτηση
Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας
(Narcissistic Personality Disorder - NPD)
Η Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας (Narcissistic Personality Disorder – NPD) είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζεται από υπερβολική αίσθηση αυτοεξουσίας, έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους και ανάγκη για συνεχή προσοχή και επιβεβαίωση. Τα άτομα με NPD μπορεί να έχουν μεγαλοπρεπείς ιδέες για τις ικανότητές τους και να υπερεκτιμούν τη σημασία τους. Μπορεί επίσης να ασχολούνται με φαντασιώσεις δύναμης, επιτυχίας και ελκυστικότητας. Η NPD μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες στις σχέσεις, την εργασία και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και μπορεί να προκαλέσει σημαντική δυσφορία τόσο στο άτομο όσο και στους γύρω του. Η NPD διαγιγνώσκεται από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, ψυχίατρο ή ψυχολόγο, με βάση μια κλινική συνέντευξη και την παρατήρηση της συμπεριφοράς και των μοτίβων σκέψης του ατόμου.
Γενικές Πληροφορίες
Τι είναι ο ναρκισσιστής;
Ο ναρκισσιστής είναι μια γενική φράση που περιγράφει κάποιον που συμπεριφέρεται εγωκεντρικά ή ματαιόδοξα. Αυτό που πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν είναι ότι ο ναρκισσισμός ή η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD) είναι στην πραγματικότητα μια σοβαρή κατάσταση ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζεται από υπερβολική αίσθηση εξουσίας, έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους και ανάγκη για συνεχή προσοχή και επιβεβαίωση.
Οι ναρκισσιστές έχουν συχνά μεγαλοπρεπείς ιδέες για τις δικές τους ικανότητες και μπορεί να υπερεκτιμούν τη σημασία τους. Μπορεί επίσης να ασχολούνται με φαντασιώσεις δύναμης, επιτυχίας και ελκυστικότητας. Οι ναρκισσιστές συχνά δυσκολεύονται να διατηρήσουν υγιείς σχέσεις και μπορεί να εκμεταλλεύονται και να χειραγωγούν τους άλλους για να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες. Η ναρκισσιστική συμπεριφορά μπορεί να προκαλέσει σημαντική δυσφορία τόσο στο άτομο που πάσχει όσο και στους γύρω του. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι που εμφανίζουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά NPD, πρόκειται για μια διάγνωση που γίνεται από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Πόσο συχνή είναι η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας;
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι έως και το 5% των ανθρώπων πάσχουν από ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας. Ο ναρκισσισμός είναι μία από τις 10 διαταραχές προσωπικότητας. Αυτές οι διαταραχές προκαλούν στους ανθρώπους να σκέφτονται, να αισθάνονται και να συμπεριφέρονται με τρόπους που βλάπτουν τον εαυτό τους ή τους άλλους. Τα σημάδια των διαταραχών προσωπικότητας εμφανίζονται συνήθως στα τέλη της εφηβείας και στις αρχές της ενήλικης ζωής.
Συμπτώματα και Αιτίες
Τι προκαλεί τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας;
Η ακριβής αιτία της ναρκισσιστικής διαταραχή προσωπικότητας (NPD) δεν είναι γνωστή. Ωστόσο, υπάρχουν διάφορες θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν την ανάπτυξη της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας.
- Μια θεωρία είναι ότι η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας προκύπτει από εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, όπως η υπερβολική περιποίηση, η αυστηρή κριτική ή η παραμέληση. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα όπου οι ανάγκες τους ικανοποιούνται σταθερά χωρίς καμία προσδοκία ανταπόδοσης μπορεί να αναπτύξουν μια αίσθηση δικαιώματος, ενώ τα παιδιά που μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα όπου δέχονται συνεχή κριτική ή παραμέληση, μπορεί να αναπτύξουν αισθήματα ανεπάρκειας.
- Μια άλλη θεωρία υποδηλώνει ότι η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να έχει γενετική συνιστώσα, καθώς έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η NPD είναι πιο συχνή σε άτομα που έχουν μέλη της οικογένειάς τους με τη διαταραχή.
- Μια άλλη θεωρία είναι ότι η NPD μπορεί να είναι αποτέλεσμα νευροβιολογικών παραγόντων, όπως ανισορροπίες στους νευροδιαβιβαστές ή δομικές διαφορές στον εγκέφαλο.
- Τέλος, περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί παράγοντες όπως οι πολιτισμικές και κοινωνικές αξίες, η οικογενειακή δυναμική και τα προσωπικά γεγονότα της ζωής μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην ανάπτυξη της NPD.
- Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες καταστάσεις ψυχικής υγείας, η NPD πιθανότατα αναπτύσσεται από μια σύνθετη αλληλεπίδραση γενετικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών παραγόντων.
Ποια είναι τα ναρκισσιστικά γνωρίσματα (χαρακτηριστικά);
Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας διαγιγνώσκουν τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας όταν έχετε τουλάχιστον πέντε από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
- Υπερβολική αίσθηση αυτοπεποίθησης.
- Συνεχείς σκέψεις ότι είστε πιο επιτυχημένοι, ισχυροί, έξυπνοι, αγαπητοί ή ελκυστικοί από τους άλλους.
- Αισθήματα ανωτερότητας και επιθυμία να συναναστρέφεστε μόνο με άτομα υψηλού κύρους.
- Ανάγκη για υπερβολικό θαυμασμό.
- Αίσθηση του δικαιώματος.
- Προθυμία να εκμεταλλευτείς τους άλλους για να πετύχεις τους στόχους σου.
- Έλλειψη κατανόησης και εκτίμησης των συναισθημάτων και των αναγκών των άλλων ανθρώπων.
- Αλαζονικές ή σνομπ συμπεριφορές και στάσεις.
Διάγνωση και εξετάσεις
Πώς διαγιγνώσκεται η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας;
Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD) διαγιγνώσκεται από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, συνήθως ψυχίατρο ή ψυχολόγο, με βάση μια κλινική συνέντευξη και την παρατήρηση της συμπεριφοράς και των μοτίβων σκέψης του ατόμου.
Ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας χρησιμοποιεί τα κριτήρια που περιγράφονται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5) για να κάνει τη διάγνωση.
Τα κριτήρια περιλαμβάνουν:
- Έχοντας μια υπερβολική αίσθηση αυτοπεποίθησης και υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τα επιτεύγματά του
- Προσδοκία να αναγνωριστεί ως ανώτερος και ξεχωριστός, χωρίς ανάλογα επιτεύγματα
- Να ασχολείται με φαντασιώσεις δύναμης, επιτυχίας και ελκυστικότητας
- Πιστεύει ότι είναι “μοναδικός” και μπορεί να γίνει κατανοητός μόνο από άλλους ξεχωριστούς ανθρώπους
- Απαιτεί υπερβολικό θαυμασμό
- Έχοντας μια αίσθηση δικαιώματος, περιμένοντας ειδική μεταχείριση και αυτόματη συμμόρφωση με τις προσδοκίες του ατόμου
- Εκμετάλλευση των άλλων για την επίτευξη των δικών του στόχων
- Έλλειψη ενσυναίσθησης για τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων
- Ζηλεύει τους άλλους και πιστεύει ότι οι άλλοι τους ζηλεύουν
- Συμπεριφέρεται με αλαζονικό ή υπεροπτικό τρόπο
Για να τεθεί η διάγνωση της NPD, ο κλινικός ιατρός θα αξιολογήσει το άτομο με βάση τα παραπάνω κριτήρια και θα διασφαλίσει ότι τα συμπτώματα δεν οφείλονται σε άλλη κατάσταση ψυχικής υγείας ή σε κατάχρηση ουσιών.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η διάγνωση της NPD τίθεται μετά από ενδελεχή κλινική αξιολόγηση και δεν βασίζεται σε μία μόνο συμπεριφορά .
Θεραπευτικές παρεμβάσεις
Υπάρχει θεραπεία για τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας;
Η συμβουλευτική ψυχοθεραπεία είναι η κύρια θεραπεία για την ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας . Σας βοηθά να αποκτήσετε μεγαλύτερη εικόνα των προβλημάτων σας και να μάθετε ποιες αλλαγές μπορείτε να κάνετε για να:
- Να σχετίζεστε με τους άλλους με θετικό και ικανοποιητικό τρόπο.
- Να αναπτύξετε υγιή αυτοεκτίμηση.
- Να έχετε πιο ρεαλιστικές προσδοκίες από τους άλλους.
Ο ψυχίατρος μπορεί επίσης να σας συστήσει φάρμακα για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Τα φάρμακα περιλαμβάνουν:
- Τα αντικαταθλιπτικά: Αυτά τα φάρμακα αντιμετωπίζουν την κατάθλιψη. Οι ψυχίατροι συνήθως συνταγογραφούν εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI).
- Σταθεροποιητές της διάθεσης: Για τη μείωση των εναλλαγών της διάθεσης, ο ψυχιατρος μπορεί να συνταγογραφήσει ένα φάρμακο σταθεροποιητή της διάθεσης, όπως το λίθιο.
- Αντιψυχωσικά φάρμακα: Αυτός ο τύπος φαρμάκων μπορεί να βοηθήσει στα συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας;
Χωρίς θεραπεία για την ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, μπορεί να δυσκολευτείτε να διατηρήσετε σωστές σχέσεις στη δουλειά και στο σπίτι. Μπορεί επίσης να είστε πιο ευάλωτοι στην κατάχρηση ουσιών όπως ναρκωτικών και αλκοόλ για να αντιμετωπίσετε δύσκολα συναισθήματα. Επίσης, το αίσθημα της μοναξιάς μπορεί να οδηγήσει σε βαθιά κατάθλιψη και αυτοκτονικές σκέψεις.
Πρόληψη
Πώς μπορώ να αποφύγω να παρουσιάσω ναρκισσιστική διαταραχή ;
Εάν ένας από τους γονείς σας είχε ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας, έχετε ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο να την αναπτύξετε. Αλλά οι ειδικοί πιστεύουν ότι η κληρονομικότητα είναι μόνο ένας από έναν συνδυασμό παραγόντων που οδηγούν στην ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας. Αν ανησυχείτε ότι εσείς ή ένα αγαπημένο σας πρόσωπο μπορεί να έχετε , μιλήστε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.