Γρήγορη αναζήτηση
Η ψύχωση είναι ένας όρος για για μια συλλογή μη φυσιολογικών σημείων ή συμπτωμάτων, που επηρεάζουν τη νόηση, με αποτέλεσμα το άτομα να δυσκολεύεται να ξεχωρίσει τι είναι πραγματικό και τι όχι. Μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αισθάνονται, σκέφτονται και συμπεριφέρονται κοινωνικά. Εάν ένα άτομο έχει διαγνωστεί με ψύχωση, μπορεί να μην είναι σε κατάσταση να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ της φαντασίας του και της πραγματικότητας. Η ψύχωση είναι στην πραγματικότητα ένα σύμπτωμα και όχι μια πάθηση. Όσοι έχουν διαγνωστεί με αυτήν τείνουν να εμφανίζουν ψευδαισθήσεις, διαταραχές στη λήψη αποφάσεων και παραληρητικές ιδέες. Όταν εμφανίζονται αυτά τα συμπτώματα είναι σημαντικό να ζητήσετε αμέσως βοήθεια από ψυχίατρο προκειμένου να αντιμετωπιστεί η συμπεριφορά και να αποτραπεί η επιδείνωσή της. Συνήθως θεραπεύεται με φαρμακευτική αγωγή και άλλες τεχνικές
Γενικές Πληροφορίες
Τι είναι η ψύχωση;
Η ψύχωση είναι η αποσύνδεση από την πραγματικότητα. Οι ασθενείς με ψύχωση μπορεί να έχουν λανθασμένες πεποιθήσεις ή να βιώνουν πράγματα που δεν είναι πραγματικά. Η ψύχωση δεν είναι πάθηση. Είναι ένας όρος που περιγράφει μια συλλογή συμπτωμάτων.
Η ψύχωση είναι επιβλαβής επειδή μπορεί να προκαλέσει σε κάποιον ψευδαισθήσεις και παραληρητικές ιδέες.
- Οι ψευδαισθήσεις. Αυτές είναι όταν τμήματα του εγκεφάλου σας ενεργούν λανθασμένα όπως θα ενεργούσαν αν οι αισθήσεις σας (όραση, ακοή, αφή, όσφρηση και γεύση) αντιλαμβάνονταν κάτι που συμβαίνει πραγματικά. Ένα παράδειγμα ψευδαίσθησης είναι η “κρόαση φωνών” που δεν υπάρχουν (ακουστική ψευδαίσθηση).
- Παραληρητικές ιδέες. Πρόκειται για ψευδείς πεποιθήσεις στις οποίες κάποιος επιμένει πολύ έντονα, ακόμη και όταν οι άλλοι δεν τις πιστεύουν ή υπάρχουν πολλές αποδείξεις ότι μια πεποίθηση δεν είναι αληθινή. Για παράδειγμα, τα άτομα με ψευδαισθήσεις ελέγχου πιστεύουν ότι κάποιος ελέγχει τις σκέψεις ή τις πράξεις τους εξ αποστάσεως.
Συμπτώματα και Αιτίες
Ποιες είναι οι συχνότερες αιτίες της ψύχωσης;
Η ψύχωση είναι ένα κοινό σύμπτωμα σε πολλές παθήσεις της ψυχικής υγείας, όπως :
- Σχιζοφρένεια: Άνθρωποι με αυτήν την ασθένεια έχουν αλλαγές στη συμπεριφορά τους και άλλα συμπτώματα-όπως παραληρητικές ιδέες και ψευδαισθήσεις- που διαρκούν περισσότερο από έξι μήνες, συνήθως με μείωση στη λειτουργικότητα στη δουλειά, στο σχολείο και στις κοινωνικές σχέσεις.
- Βραχεία ψυχωτική διαταραχή: Άνθρωποι με αυτήν την ασθένεια έχουν αιφνίδια, σύντομα διαστήματα ψυχωτικής συμπεριφοράς, συχνά σε αντίδραση έντονου στρεσσογόνου γεγονότος, όπως ένας θάνατος στην οικογένεια. Η ανάρρωση είναι συχνά σύντομη – συνήθως σε λιγότερο από ένα μήνα και πλήρης.
- Παραληρητική διαταραχή: Άνθρωποι με αυτήν την ασθένεια έχουν παραληρητικές σκέψεις που αφορούν καταστάσεις της καθημερινής ζωής που θα μπορούσε να είναι αληθινές, όπως ότι παρακολουθούνται, ότι κάποιοι συνωμοτούν εναντίον τους ή έχουν μια ασθένεια. Αυτές οι παραληρητικές ιδέες επιμένουν για περισσότερο από ένα μήνα.
- Επαγωγική παραληρηματική διαταραχή. Οταν παρουσιάζουν δύο ή περισσότερα άτομα παραληρηματική διαταραχή, εκ των οποίων μόνο ένα ατομο πάσχει από μια πραγματική ψυχωσική διαταραχή. Η διαταραχή τείνει να εξαφανιστεί στα υπόλοιπα άτομα όταν απομακρυνθούν από το κύριο παραληρηματικό ασθενή .
- Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή: Άνθρωποι με αυτήν την ασθένεια έχουν συμπτώματα της σχιζοφρένειας και παράλληλα μιας συναισθηματικής διαταραχής, όπως η κατάθλιψη ή η μανία.
- Ψυχωτική διαταραχή επαγόμενη από ουσίες: Αυτή η διαταραχή προκαλείται από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών ή τη ξαφνική διακοπή τους σε εξαρτημένο άτομο. Συνηθέστερα αυτές οι ουσίες είναι το αλκοόλ, το χασίς, η ηρωίνη, η κοκαΐνη και μπορούν να προκαλέσουν ψευδαισθήσεις, παραληρητικές σκέψεις ή συγχυτικό λόγο.
- Ψυχωτική διαταραχή οφειλόμενη σε παθολογική (οργανική) κατάσταση: Ψευδαισθήσεις, παραληρητικές ιδέες ή άλλα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται σε άλλα ιατρικά νοσήματα που επηρεάζουν την εγκεφαλική λειτουργία, όπως κρανιοεγκεφαλική κάκωση ή όγκος του εγκεφάλου.
Ψύχωση μπορεί επίσης να συμβεί με ορισμένους τύπους διαταραχών της διάθεσης, όπως:
- Διπολική διαταραχή.
- Μείζων κατάθλιψη και συναφείς καταστάσεις.
Παθολογικές (οργανικές) καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν ψύχωση
Η ψύχωση μπορεί επίσης να συμβεί εξαιτίας ενός ευρέος φάσματος άλλων παθήσεων που επηρεάζουν τον εγκέφαλο και το σώμα . Αυτές περιλαμβάνουν:
- Η νόσος του Αλτσχάιμερ και άλλοι τύποι άνοιας.
- Καταστάσεις που σχετίζονται με ορμόνες, όπως η νόσος του Addison και η νόσος του Cushing
- Λοιμώξεις του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού σας (εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγίτιδα).
- Συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ).
- Νόσος του Lyme.
- Σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ).
- Ψύχωση μετά τον τοκετό (μια σπάνια, σοβαρή έκτακτη κατάσταση ψυχικής υγείας που σχετίζεται με την κατάθλιψη μετά τον τοκετό).
- Εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλες νευρολογικές (εγκεφαλικές) παθήσεις.
- Ανεπάρκεια βιταμίνης Β1 (θειαμίνης) και βιταμίνης Β12.
Θεραπευτικές παρεμβάσεις
Πώς αντιμετωπίζεται η ψύχωση;
Η θεραπεία της ψύχωσης εξαρτάται κυρίως από την υποκείμενη αιτία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η θεραπεία της υποκείμενης αιτίας είναι συχνά η μόνη θεραπεία που απαιτείται.
Για την θεραπεία της ψύχωση υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις.
- Φάρμακα. Τα αντιψυχωσικά φάρμακα είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος φαρμάκων για τη θεραπεία της ψύχωσης, αλλά και άλλα φάρμακα, όπως τα αντικαταθλιπτικά ή το λίθιο, μπορεί επίσης να βοηθήσουν.
- Γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία . Αυτός ο τύπος ψυχοθεραπείας μπορεί να βοηθήσει σε ορισμένες καταστάσεις ψυχικής υγείας που μπορεί να προκαλέσουν ψύχωση ή να την επιδεινώσουν.
- Θεραπεία σε ψυχιατρική κλινική. Για σοβαρές περιπτώσεις ψύχωσης, ειδικά όταν ένα άτομο μπορεί να αποτελεί κίνδυνο για τον εαυτό του ή για άλλους, η νοσοκομειακή θεραπεία σε ψυχιατρικό τμήμα είναι μερικές φορές απαραίτητη.
Πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν ψύχωση λόγω άλλων καταστάσεων, όπως διαταραχές χρήσης αλκοόλ ή ουσιών και διαταραχές προσωπικότητας. Η θεραπεία αυτών των διαταραχών ή η βοήθεια των ατόμων με κοινωνικά, εργασιακά και οικογενειακά προγράμματα μπορεί μερικές φορές να μειώσει τις επιπτώσεις της ψύχωσης . Τα προγράμματα αυτά μπορούν επίσης να διευκολύνουν τους ανθρώπους να διαχειριστούν την ψύχωση .
Πρόληψη
Πώς μπορεί να προληφθεί η ψύχωση;
Η ψύχωση είναι απρόβλεπτη. Είναι γνωστό οτι η κληρονομική προδιάθεση αυξάνει το κίνδυνο εμφάνισης ψύχωσης όπως και παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, αλλά δεν υπάρχει τρόπος να προβλεφθεί με ασφάλεια αν οι άνθρωποι θα εμφανίσουν αυτά τα συμπτώματα.
Υπάρχουν όμως κάποιες ενέργειες που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι για να έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ψύχωση.
- Αποφύγετε την χρήση Ινδικής Κάνναβης (μαριχουάνα-χασίς). Οι ερευνητές έχουν συνδέσει την ψύχωση με τη βαριά χρήση μαριχουάνας κατά την εφηβεία και την πρώιμη ενηλικίωση. Ωστόσο, υπάρχει διαφωνία σχετικά με το αν η χρήση μαριχουάνας αποτελεί άμεση αιτία ή αν είναι απλώς ένας παράγοντας που συμβάλλει.
- Προστατεύσετε το κρανίο σας από ατυχήματα. Οι τραυματισμοί στο κεφάλι μπορεί να οδηγήσουν σε εγκεφαλική βλάβη που προκαλεί ψύχωση ή παρόμοια συμπτώματα.
- Μην αγνοείτε τις λοιμώξεις. Οι μη θεραπευμένες λοιμώξεις, ειδικά αυτές που επηρεάζουν τα μάτια και τα αυτιά σας, μπορεί να εξαπλωθούν στον εγκέφαλό σας και να προκαλέσουν ψύχωση.
- Να τρώτε μια ισορροπημένη διατροφή και να διατηρείτε ένα υγιές βάρος. Πολλές παθήσεις που σχετίζονται με την υγεία του κυκλοφορικού και της καρδιάς σας, ιδίως το εγκεφαλικό επεισόδιο, μπορεί να προκαλέσουν ψύχωση και συναφείς καταστάσεις.
- Η πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου και παρόμοιων καταστάσεων μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ψύχωσης.
Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια της ψύχωσης;
Τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια της ψύχωσης συνήθως δεν είναι εύκολο να εντοπιστούν. Μπορούν να πάρουν διαφορετικές μορφές ανάλογα με την αιτία της ίδιας της ψύχωσης και μερικές φορές μπορεί να εμφανιστούν ημέρες ή και εβδομάδες πριν από άλλα συμπτώματα.
Ορισμένα κοινά πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια της σχιζοφρένειας – μιας πάθησης που περιλαμβάνει πάντα κάποια μορφή ψύχωσης – περιλαμβάνουν
- Αλλαγές στα συναισθήματα (ενεργώντας φοβισμένα, καχύποπτα ή παρανοϊκά, ή μια αξιοσημείωτη μείωση στην εκδήλωση συναισθημάτων).
- Αλλαγές στη συμπεριφορά (προβλήματα εστίασης ή σκέψης, αποφυγή συνήθων δραστηριοτήτων).
- Αλλαγές στην κοινωνικοποίηση (αποφυγή των φίλων και της οικογένειας).